Studium przypadku – opis przypadku dziecka z zaburzonym analizatorem słuchowym i wzrokowym. 1. Identyfikacja problemu. Problem, którym zajęłam się w swojej pracy dotyczy dziecka, które ma trudności w nauce spowodowane zaburzeniem analizatora słuchowego i wzrokowego. Swoją analizę przeprowadziłam na podstawie wielokrotnych rozmów z Zazwyczaj nauczyciel wspomagający pracuje na pełen etat, czyli 40 godzin tygodniowo. Jednakże, istnieją także możliwości zatrudnienia na niepełny etat, gdzie liczba godzin może być mniejsza. Warto zaznaczyć, że czas pracy nauczyciela wspomagającego w przedszkolu może być podzielony na czas bezpośrednio przeznaczony na zajęcia z Kompetencje obywatelskie na etapie przedszkolnym w podstawowym zakresie to nauczenie dziecka fundamentalnych pojęć: państwo, stolica, hymn, godło. To zapoznanie dziecka z rolą Unii Europejskiej. Kształtowanie aprobowanych postaw, takich jak szacunek, otwartość, wielokulturowość. pomiędzy nosem a ustami w miejscu, w którym powinna być rynienka; zaburzenia pracy wątroby, nerek, serca lub innych narządów; trudności z nauką, myśleniem, mową, pamięcią, umiejętnościami społecznymi; niski iloraz inteligencji. U osób z FAS nie muszą wystąpić wszystkie wymienione objawy, może to być tylko kilka z nich. Trudności alergika z posiłkami w przedszkolu. Alergicy pokarmowi i ich opiekunowie, mają wyzwanie podczas każdego posiłku. Opiekunki stoją przed trudnym zadaniem dbania o higienę oraz bezpieczeństwo przy posiłku. Jest też jeszcze aspekt związany z emocjami alergika, gdy widzi że jego rówieśnicy jedzą inne ciekawie wyglądające dziecko często wdaje się w konflikty, z trudem znosi krytykę, z trudem współpracuje z innymi dziećmi, z trudem czeka na swoją kolej, jest skłonne do drwin. Szkoła a emocje W szkole dziecko powinno umieć poradzić sobie z różnymi sytuacjami, np. dbać o własne rzeczy i przybory szkolne, pamiętać o nich (nie gubić), powinien tY7r1. Dzieci z FAS - dlaczego nie wolno pić alkoholu w ciąży? Tych dzieci jest więcej niż myślisz! FAS jest w Polsce powszechniejsze niż zespół Downa. Idealnie obrazują to zdjęcia w naszej galerii. Pamiętaj! Jeśli wypijesz kieliszek wina, twoje dziecko wypije go razem z tobą. Dziecko w brzuchu, nie ma mechanizmów obronnych przed działaniem alkoholu. Według statystyk Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych co trzecia kobieta w wieku 18-40 lat piła alkohol w trakcie ciąży. Te statystyki widać także po efektach takich niechlubnych praktyk. W Polsce rodzi się więcej dzieci z FAS niż dzieci z zespołem Downa! Już jedna lampka wina może mieć wpływ na twoje dziecko - jego wygląd fizyczny i psychiczny. Jeśli uda się uniknąć Alkoholowego Zespołu Płodowego, to mogą pojawić się inne, pochodne zaburzenia powodujące wiele komplikacji w jego, ale też twoim życiu! Problemy w szkole to tylko jedna z nich. Jak wyglądają i jak zachowują się dzieci z FAS? Jakie są inne poalkoholowe zaburzenia i wady wrodzone u dzieci? Spis treściJak alkohol wpływa na dziecko w łonie matki?FAS i inne zaburzenia poalkoholoweJak zachowują się dzieci z FAS?Problemy zdrowotne dzieci z FASJak wyglądają dzieci z FAS?Dzieci z FAS - galeria Czy alkohol jest przyczyną raka? Jak alkohol wpływa na dziecko w łonie matki? Na początku warto zaznaczyć, choć ta informacja jest szokująca, że napoje alkoholowe - także wino i piwo powodują większe zaburzenia u płodu i deficyty w rozwoju dziecka niż narkotyki. Według Instytutu Medycyny, w USA „Ze wszystkich substancji uzależniających (kokaina, heroina, marihuana), alkohol powoduje najpoważniejsze uszkodzenia neurobehawioralne płodu„. Dowiedz się: Fakty i mity dotyczące picia alkoholu w ciąży. Co więcej, nie trzeba być kobietą uzależnioną od alkoholu, pijącą z dużą częstotliwością i w dużych ilościach, by urodzić dziecko z FAS. Takie dzieci rodzą także niepatologiczne matki. FAS i inne zaburzenia poalkoholowe Według badań, 85% dzieci, które w łonie matki miało styczność z alkoholem nie dostanie FAS, ale to nie znaczy, że nie będą miały skutków poza cechami fizycznymi. Większość z tych dzieci cierpi na deficyty poznawcze i problemy w zachowaniu, będące pochodną działania alkoholu w życiu płodowym. Sprawdź: Ciężarna odpowie za picie alkoholu w ciąży? Tego chce Rzecznik Praw Dziecka Z tych wszystkich dzieci, łącznie 2 % ma łatwe do zdiagnozowania objawy Spektrum Płodowych Zaburzeń Poalkoholowych (raport PARPA 2015). Wśród zaburzeń poalkoholowych, oprócz FAS można wyróżnić FAE (te same objawy, ale mniej natężone niż FAS), ARND (objawy społeczne i umysłowe bez fizycznych) i ARBD (objawy fizyczne inne niż w FAS, bez objawów umysłowych). Jak zachowują się dzieci z FAS? Dzieci z FAS gorzej się uczą. Mają trudności z pamięcią i z przetwarzaniem informacji. Nie potrafią się skoncentrować, mają problemy z myśleniem abstrakcyjnym. Mają problemy z wymową. Często się jąkają, mają problemy z artykulacją myśli. Nie potrafią same rozwiązywać problemów. Są nadpobudliwe, impulsywne, cierpią na zmienność nastrojów. Mają problemy z wyciąganiem wniosków i uczeniem się na błędach, Nie potrafią rozporządzać czasem, a w dorosłym życiu także pieniędzmi. To co słyszą, nie zawsze do nich trafia, muszą powtarzać samodzielnie to co usłyszały by przyswoić informację. W wieku dojrzewania - często są niezdolne do kontrolowania impulsów seksualnych. Mają skłonności depresyjne i stany lękowe. Problemy zdrowotne dzieci z FAS Oprócz psychofizycznych oznak FAS, dzieci z tym zaburzeniem często mają problemy z sercem, nerkami, wzrokiem i słuchem. Przeczytaj: Wino w ciąży - czy czerwone wino jest zdrowe czy szkodliwe w ciąży? Jak wyglądają dzieci z FAS? Cechy fizyczne u dzieci z FAS najbardziej widoczne są między 2. a 10. rokiem życia. Później mogą stopniowo zanikać. często rodzą się z niską wagą - poniżej 2500 g pojawia się małogłowie - zmniejszony obwód główki brak rynienki podnosowej oczy są małe i szeroko rozstawione środkowa część twarzy wydaje się płaska - zwłaszcza nos z szeroką nasadą, krótki i zadarty górna warga jest wąska i słabo napigmentowana powieki opadające, z fałdem w wewnętrznym kąciku oka Dzieci z FAS - galeria Zobacz w naszej galerii, jak wyglądają dzieci z FAS na grafikach edukacyjnych i w realnych zdjęciach od rodzin (zazwyczaj zastępczych, gdyż FAS wciąż jest tematem tabu), które próbują naocznić ten problem. FAS / FAE to zespol nieprawidłowości w rozwoju dziecka związanych z piciem alkoholu przez ciężarną matkę. Nniejsze opracowanie zwraca uwage na najczęstsze trudnosci dzieci z tym zaburzeniem oraz przedstawia formy pomocy – alkoholowy zespół płodowyFAE – alkoholowy efekt płodowyAlkoholowy zespół płodowy to zespół nieprawidłowości stwierdzany u dzieci niektórych matek spożywających alkohol w okresie ciąży. Ze względu na to, że skutki spożywania alkoholu są różne, nie wszystkie dzieci z zespołem FAS /FAE będą do siebie podobne. Alkohol spożywany przez kobietę w okresie ciąży uszkadza płód, powoduje powstawanie wad wrodzonych, zaburzenia w rozwoju poszczególnych układów, a zwłaszcza układu fizyczne oraz symptomy behawioralne mogące sugerować występowanie FAS / FAE w poszczególnych okresach rozwojowych (charakterystyka ):FAS u noworodków i niemowląt :- niska waga urodzeniowa, mały obwód głowy- dysmorfia twarzy (małe szeroko rozstawione oczy, , plaska środkowa część twarzoczaszki, brak rynienki podnosowej, cienka górna warga, mały zadarty nos)- zaburzenia rytmu snu i czuwania- słabo wykształcony odruch ssania- słabe zdolności adaptacyjne- nadaktywność- nadwrażliwość na bodźce lub b. długi czas reakcji na bodźce- mogą występować wady wrodzoneZaburzenia u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym:- mogą występować dysmorfie twarzy- badania EEG mogą wykazywać niedorozwój mózgu- zaburzenia sfery motorycznej- zaburzenia uwagi, pamięci, - trudności z rozwiązywaniem problemów- impulsywność - słaba koordynacja- słabsze rozumienie słów, gramatyki- trudności w ocenie sytuacji- trudności z rozumieniem pojęć abstrakcyjnych (matematyka, czas, pieniądze)- niedojrzałe zachowania- trudności w kontaktach z rówieśnikami- iloraz inteligencji często jest w normieZaburzenia u dzieci w starszym wielu szkolnym:- problemy z koncentracją uwagi- niepokój- brak wytrwałości w pracy- niechęć do podejmowania wyzwań - trudności z pojęciami abstrakcyjnymi- zagrożenie zachowaniami antyspołecznymi (mogą poszukiwać silnych doznań)- trudności w rozwiązywaniu problemów, podejmowaniem decyzji- trudności z myśleniem przyczynowo – skutkowym, oceną- kłopoty z pamięcią- kłopoty w zorganizowaniu świata, niekiedy w wykonywaniu złożonych codziennych czynności (potrzebują ciągłego przypominania, ukierunkowywania)Wyżej wymienione zaburzenia nie są charakterystyczne tylko dla FAS/ FAE, mogą również być związane z innymi nieprawidłowościami w rozwoju z syndromem FAS nie jest po prostu dzieckiem z wadami wrodzonymi i opóźnieniem umysłowym. Jest dzieckiem z niepełnosprawnością złożoną, w której ucierpiało wiele narządów i dróg sensorycznych ( np. mogą występować problemy z widzeniem, słyszeniem, czuciem itd. pomimo prawidłowej budowy zmysłów). – to nie tylko mieć dobry wzrok, odpowiednio adaptujący się do warunków otoczenia, ale to także uwaga wzrokowa, kodowanie i przetwarzanie bodźców wzrokowych. Widzenie zależy więc nie tylko od stanu narządu wzroku, ale i od „poprawności” przyjmowania obrazu przez mózg. Wady wzroku utrudniają percepcję informacji (brak całości informacji, zniekształcenia), wymagają diagnostyki postrzegania :- noworodek – reakcje źrenic na światło, reakcje dziecka na jasno – ciemno- 3-6 miesiąc życia – okres widzenia konturowy (widzenie konturów kształtuje się gdy ktoś nad dzieckiem się nachyla, kontur matki wielozmysłowy; potrzeba dostarczania konturów)- 6-12 miesiąc życia – widzenie szczegółów – rozpoznawanie rodziców , później szczegółowe widzenie przedmiotów; widzenie szczegółów powinno być równocześnie zbieżne z rozumieniem słów (np. określających dany przedmiot)- 18 – 24 miesiąc życia – rozpoznawanie obrazków wcześniej poznanych koresponduje z rozumieniem prostych poleceń (np. „pokaż kotka”)Z nieprawidłowym funkcjonowaniem widzenia wiążą się następujące trudności:- brak pełnej świadomości co do zdarzeń i obiektów wokół dziecka- zmniejszona zdolność do obserwacji mimiki twarzy co utrudnia reagowanie na zmiany i upośledza społeczne interakcje- trudności w rozpoznawaniu szczegółów, znajdowaniu różnic i podobieństw- trudności z odczytywaniem godziny, co przekłada się również na trudności z rozumieniem upływu czasu- trudności w czytaniu i w matematyce (szczególnie geometria, „słupki” w dodawaniu...), problemy z rysunkami- słaba pamięć wzrokowa – dziecko z trudnością przypomina sobie obserwowane widzenia może polegać na:- trening czytania globalnego metodą Domana (dzieci małe)- rozpoznawanie obrazków wydzielonych z tła- wyszukiwanie różnic (przy opisywaniu obiektów, pomiędzy dwoma obrazkami)- znajdowanie podobieństw- trening widzenia peryferyjnego- dzieci starsze mające trudności z czytaniem mogą potrzebować większego druku – tak jak w czytankach dla dzieci to aktywny odbiór bodźców słuchowych, czyli nie tylko bierne słuchanie, ale i kodowanie , przetwarzanie przez mózg informacji docierających drogą słuchową. Słyszenie kształtuje się już w łonie matki – dziecko słyszy dźwięki z organizmu matki oraz część dźwięków docierających z otoczenia. Dzieci z ciąż alkoholowych mają zaburzone odbieranie i rozpoznawanie słyszenia:- noworodek – reakcją na dźwięk jest chwilowe „zastygnięcie w bezruchu”, ewentualne wybudzenie dziecka z płytkiego snu- 2-3 miesiąc życia – obrót głowy w stronę źródła dźwięku - 4-7 miesiąc – lokalizacja strony z której dobiega dźwięk, reakcje na intonację głosu (ton karcący, spokojny ...)- 7-21 miesiąc – doskonalenie lokalizacji dźwięków z każdego kierunku- 7-12 miesiąc – poznawanie właściwości akustycznych otoczenia, rozwijanie umiejętności rozróżniania wrażeń słuchowych na tle innych doznań zmysłowych- 1 rok życia – dziecko reaguje na ciche dźwięki; tańczy przy muzyce doskonalenie pamięci słuchowej, rozumienie słowa NIE, rozumienie bardzo prostych poleceń- 2 rok życia – rozumie proste polecenia : daj mi..., pokaż.... ; pod koniec 2 potrafi zrozumieć i zapamiętać polecenie dwuczłonowe np. „idź do łazienki i umyj ręce”- 2-4 r. ż – spełnia trudniejsze polecenia, śpiewa i tańczy przy muzyce, słyszy i rozumie rozmowę z drugiego pokoju, zadaje nieskończoną ilość pytańZ rozwojem słyszenia ściśle wiąże się rozwój mowy. Podstawowe etapy w rozwoju mowy to:- 0-1 okres melodii (wokalizacje samogłoskowe, głużenie, gaworzenie - 6-7 miesiąc życia; głużenie występuje też u dzieci głuchych ! ; dopiero pojawienie się gaworzenia – powtarzania sylab świadczy o tym, że dziecko słyszy)- 1-2 r. ż. okres wyrazu (pojawianie się coraz większej ilości wypowiadanych słów, kojarzenie pojęcia z przedmiotem w zasięgu wzroku)- 2-3 r. ż okres zdania - 4-6 –okres swoistych form percepcji słuchowej mogą objawiać się jako:- opóźniony rozwój mowy- mowa monotonna, a ton głosu niedostosowany do sytuacji- trudności w słuchaniu przy dodatkowym hałasie (tv, muzyka...), wyodrębnianiu istotnych treści dźwiękowych z otoczenia- trudności w pamiętaniu informacji- trudności w rozumieniu i wykonywaniu poleceń- trudności w wysłuchaniu subtelnych różnic w dźwiękach lub słowach, rozumieniu słów o wielu znaczeniach (np. zamek)- niezdolność do odczytania emocjonalnej zawartości cudzej wypowiedzi- nadwrażliwość słuchowa na niektóre zakresy dźwięków- przytłumione słyszenie (jak pod wodą)- u niektórych dzieci z FAS/FAE mogą często przebiegać bezobjawowo zapalenia uszu ze względu na obniżony próg bólu (dziecko nie czuje że je boli ucho), co również upośledza zdolność słyszenia- część dzieci ma zaburzenia lateralizacji słuchowej (ze względu na to, że ośrodki percepcji mowy są zlokalizowane w lewej półkuli, w słyszeniu ucho prawe powinno być dominujące) w wyniku której dochodzi do niepłynności mówienia, jąkania, zaburzeń analizy i syntezy słuchowej i problemów w zakresie logicznego przyporządkowywania faktów słuchowych Badania dowodzą przewagę percepcji prawousznej dla dźwięków werbalnych i percepcji lewousznej dla dźwięków niewerbalnych (melodii, dźwięków emocjonalnych, dźwięków z słyszenia:- wprowadzanie dziecka w uporządkowany świat dźwięków – dźwięki „wydzielone” z otoczenia, nazwane- słowo +obraz, słowo + tekst- życzliwe powtarzanie poleceń, dzielenie na prostsze etapy- zadbanie o „wyciszenie tła”, odizolowanie od bodźców przeszkadzających- ćwiczenia w powtarzaniu sekwencji rytmicznych- terapia słuchowa metodą Tomatisa (prowadzona przez specjalistów) Zmysł dotyku, równowagi i propriocepcji (czucia wewnętrznego).Powyższe zmysły związane są z czuciem:- czucie przedsionkowe (równowaga)- czucie wewnętrzne (propriocepcja)- czucie zewnętrzne (dotyk)Zmysł czucia kształtuje się już w łonie matki; dziecko otaczane przez wody płodowe czuje ich nacisk, odbiera sygnały płynące z własnego ciała i również zaczyna rozwijać zmysł równowagi poprzez rożne ułożenie w łonie ( szczególnie pierwsze miesiące, kiedy dziecko ma dużo miejsca i może obracać się we wszystkie strony) oraz odbierając ruchy matki (chodzenie, stanie, podnoszenie itd.) Czucie przedsionkoweUkład przedsionkowy (znajdującym się w uchu wewnętrznym, stymulowany poprzez ruchy głowy oraz bodźce płynące z innych zmysłów) wpływa na:§ Równowagę§ Napięcie mięśniowe§ Twór siatkowaty (część mózgu ; związane z pobudzeniem lub wyciszeniem dziecka)§ Informację polisensoryczną (integracja bodźców płynących z różnych zmysłów)§ Koordynacje 2 stron ciała§ Percepcję oko –ręka§ Ośrodek słuchowy mowy§ Emocje ( badania naukowe dowodzą, że brak stymulacji przedsionkowej we wczesnym okresie rozwoju powoduje u zwierząt agresję, wrogość lub wycofanie).Objawy obniżonej wrażliwości układu przedsionkowego:- dziecko uwielbia ruch, huśtanie, kołysanie nie potrafi usiedzieć w miejscu- potrzebuje ruchu, by utrzymać koncentrację- nie kręci mu się w głowie nawet po bardzo intensywnych obrotachObjawy podwyższonej wrażliwości układu przedsionkowego:- dziecko jest wrażliwe na przedłużający się ruch- może mieć chorobę lokomocyjną- nie lubi przebywać na placu zabaw- nie lubi zmieniać pozycji głowy (np. robienia fikołków)Zaburzenia układu przedsionkowego powodują trudności w :- ocenie relacji przestrzennych- brak zorganizowania- problemy z równowaga- problemy z ustalaniem odstępów między literami, słowami podczas pisania- problemy w konsekwentnej wielkości liter, utrzymaniem pisma w liniach- odwracanie liter- trudności w rozróżnianiu strony prawej i lewej- brak orientacji w kierunku góra – dół, przed – za- określanie relacji przestrzennych w otoczeniuPrzykłady stymulacji układu przedsionkowego:- rolowanie (turlanie dziecka, razem z dzieckiem)- huśtanie (hamak, huśtawka, w kocu)- ćwiczenia z wykorzystaniem dużej piłki- ćwiczenia na kocu : przesuwanie, obracanie, podnoszenie...- wykorzystanie krzesła obrotowego- ćwiczenia równowagi (np. naprzemienne unoszenie ręki i nogi w pozycji na czworaka, stanie na jednej nodze, chodzenie po desce, krawężniku, z kamyka na kamyk itd.)- drabinki, karuzele , rower ćwiczenie „prawo / lewo” (Toni Hager)Czucie wewnętrzne (propriocepcja)Receptory czucia wewnętrznego znajdują się w mięśniach i stawach; przekazują do mózgu informacje, gdzie znajdują się poszczególne części ciała i co zaburzeń w funkcjonowaniu układu proprioceptywnego:- dziecko ma sztywne ruchy, nieskoordynowane, często potyka się i upada, potrąca przedmioty znajdujące się w otoczeniu- trudności z ubieraniem się i rozbieraniem- trudności z wykonywaniem czynności bez kontroli wzroku- problem z prawidłowym siedzeniem na krześle- tupanie lub szuranie przy chodzeniu- niepropocjonalnie silne lub słabe ściskanie , chwytanie (przedmiotów, osób – przytulanie)- nieprawidłowa mowa (zbyt głośna lub zbyt cicha, trudności mowy związane z zaburzeniem czucia narządów artykulacyjnych)- czasami dziecko może nie czuć, że coś je boli (obniżony próg bólu) Stymulacja:- stosowanie tzw. ucisku głębokiego- masaże- niektóre ćwiczenia z metody Weroniki Sherborne- niektóre dzieci lubią ograniczoną przestrzeń np. chowanie się w kartonach, „domki”, zawijanie w koc...Zmysł dotykuReceptory dotyku znajdują się w skórze i przekazują informacje o otoczeniu. Poszczególne rodzaje receptorów wrażliwe są na: nacisk (napięcie skóry); ciepło; zimno; ból, urazy mechaniczne skóry. Wiele dzieci jest nadwrażliwych na dotyk powierzchniowy, a niedowrażliwych na bodźce dotyku wpływa na:- świadomość ciała- orientację przestrzenną- zdolność do wykonywania ruchów w płynny i skoordynowany sposób (ruchy powinny być wykonywane automatycznie)Zaburzenia w obrębie zmysłu dotyku mogą przybierać formę nadwrażliwości lub zmniejszonej wrażliwości na zachowań dziecka o zmniejszonej wrażliwości:- dziecko może zranić się i o tym nie wiedzieć- trudności z umiejscowieniem dotyku (gdzie zostało dotknięte)- nie uświadamia sobie, że upuściło przedmiot z ręki- nie rozróżnia przedmiotów przez dotyk- ma słabą świadomość ciała bez kontroli wzrokuDziecko nadwrażliwe na dotyk:- jest bardzo czułe na dotykanie, najczęściej reaguje negatywnie (zwłaszcza na niespodziewany dotyk)- ma trudności by stać blisko innych dzieci- nie lubi prac plastycznych z wykorzystaniem różnych materiałów- wybredny w wyborze tkanin ubraniowych itd. - może nie lubić pokarmów o określonej konsystencji- może nie lubić kąpieli, czesania, mycia głowyMożliwości stymulacji dotykowych:- dotykanie dziecka materiałami o różnej fakturze (od najdelikatniejszych i na niewielkiej powierzchni ciała – u dzieci nadwrażliwych)- dotyk ciepło – zimno- delikatne masaże- rozpoznawanie przedmiotów dotykiem- ćwiczenia z metody Weroniki Sherborne- zabawy w wodzieMotoryka i motoryczny dziecka to zdolność opanowywania pewnych umiejętności w zakresie lokomocji , kontroli postawy (tzw. motoryka duża) oraz chwytania i manipulacji przedmiotami ( tzw. motoryka mała). Poszczególne stadia rozwoju występują w okreslonym wieku dziecka, jednak możliwe są tu roznice indywidualne i zakres normy jest stosunkowo szeroki. Rozwój ruchowy i tworzenie się automatyzmów ruchowych bazują w dużym stopniu na tzw. odruchach prostych, które kształtują się już w łonie matki i są obecne przy narodzinach dziecka. Mają one również wpływ na wiele innych sfer funkcjonowania. Etapy rozwoju lokomocji: - podnoszenie głowy w pozycji na brzuszku- przewracanie się z boku na bok- przewracanie się z pleców na brzuszek i odwrotnie (ok. 6 m. ż.)- pełzanie- raczkowanie- samodzielne stanie z trzymaniem się czegoś (ok. 9 m. ż. )- pierwsze samodzielne kroki (ok. 1 r. ż.)- dziecko samodzielnie chodzi, dla utrzymania równowagi pomaga sobie rękami- doskonalenie chodu, zanikają współruchy ( 2 r. z.)- wspinanie się (ok. 2 chodzenie po schodach stawiając nogi naprzemiennie, omijanie przeszkod, jazda na rowerku na 3 kółkach ( 3 r. ż.)- sprawne bieganie, harmonijne ruchy (ok. 6-7 opanowywanie różnych umiejętności sportowychEtapy rozwoju chwytania i manipulacji: - odruch chwytny (noworodek)- chwyt dowolny – dziecko jest w stanie złapać przedmiot obiema rękami (ok. 4-5 chwyt dłoniowy – dziecko chwyta przedmiot nakrywając go całą dłonią (ok. 5-6 m. z.)- chwyt pęsetowy - chwytanie z pomocą kciuka (ok. 9 podtrzymywanie butelki przy jedzeniu (druga połowa 1 r. z. ), potrafi włożyć butelkę do buzi (ok. 9 m. ż.)- podejmuje próby samodzielnego jedzenia (ok. 1 r. ż.)- rozwój samoobsługi ( najpierw rozbieranie się – począwszy od prostych ubrań – potem ubieranie się ( 2 – 4 Odruchy proste pojawiają się w życiu płodowym, są obecne przy narodzeniu i powinny zaniknąć do 6, a max. do 12 miesiąca życia. Proste odruchy utrzymujące się po tym okresie mogą powodować niedojrzałe wzorce zachowania, lub przyczynić się do utrwalenia niedojrzałości układu niezależnie od nabywania późniejszych MOROJest automatyczną reakcją na bodziec wywołujący lęk (bodziec może być wzrokowy, słuchowy, kinestetyczny). Powinien wygasnąć do 2-4 miesiąca niewygaśnięcia:- dziecko jest w stale podwyższonym poziomie strachu;- może prezentować postawy lękowe, wycofujące lub - przeciwnie – agresywne, nadpobudliwe. - może być wrażliwe, wnikliwe i obdarzone wyobraźnią, a jednocześnie niedojrzałe, o przesadnych skutki przetrwałego odruchu Moro:- słabe poczucie równowagi- zmęczenie fizyczne, słaba wytrzymałość- problemy z koordynacją wzrokowo – ruchową- problemy z percepcją wzrokową i słuchową- słabe zdolności adaptacyjne- alergie- przesadna reakcja na bodźce- trudności z podejmowaniem decyzji- brak poczucia odruchu Moro :- odkryto, że prowokując odruch chwytny po jednej stronie ciała (dziecko trzyma coś w ręku ) – wygasza się odruch po tej stronie ciała- uniemożliwienie reakcji odruchowejODRUCH CHWYTNYOdruchowa reakcja na dotyk wewnętrznej części dłoni. Powinien wygasnąć do 2- 3 miesiąca życia, przekształcając się w chwytanie dowolne, a później chwyt przetrwałego odruchu chwytnego:- słaba sprawność manualna- nieprawidłowe trzymanie ołówka, długopisu- zaburzenia mowy – nieprawidłowa artykulacjaWygaszanie odruchu chwytnego:- wkładanie przedmiotu w dłoń i uwalnianie- otwieranie i zamykanie dłoni (zabawy typu „rosnący kwiatek” itd.)- zabawy paluszkoweASYMETRYCZNY TONICZNY ODRUCH SZYJNY (ATOS)Ruch głowy dziecka w jedną stronę powoduje wyprostowanie ramienia i nogi po tej samej stronie i zgięcie kończyn po stronie przeciwnej . Powinien wygasnąć do około 6 miesiąca przetrwałego ATOS: - trudności w wykonywaniu ruchów naprzemiennych, pełzaniu, raczkowaniu;- trudności z utrzymaniem równowagi przy nauce chodzenia- „chód robota”- trudności z przekraczaniem „linii środka”- nieustalona brzydkie pismo lub trudności z wypowiadaniem myśli pisemnieWygaszanie ATOS:- sekwencje ćwiczeń: podnoszenie nóg na przemian w pozycji na brzuchu; podnoszenie jednoczesne rąk i nóg („odruch spadochronowy”); unoszenie rąk za głowę w pozycji na plecach, naprzemienne zgięciowe ruchy nóg w pozycji na brzuchu, zginanie rąk i nóg równocześnie po jednej stronie ciała, pozycja na plecach – dotykanie ręką stopy/ kolana, w pozycji siadu z podkurczonymi kolanami kołysanie się na boki – prostowanie głowy względem linii ciałaPOSTĘPOWANIE Z DZIECKIEM Z FASZalecana dieta:- duże ilości wody mineralnej niegazowanej- dieta niskowęglowodanowa i niskocukrowa- zalecane spożywanie kaszy, szczególnie jaglanej- unikanie słodyczy, coli, chipsówAby skutecznie pomagać dzieciom z FAS ważne jest przestrzeganie następujących zasad:1. Konkret - trzeba mówić używając konkretnych słów, należy unikać słów o podwójnym znaczeniu, jakiejś aluzji itd. Dobrze jest myśleć o niej / nim jak o dużo młodszym dziecku - ponieważ jej / jego rozwój emocjonalny i społeczny jest po prostu obniżony w stosunku do wieku rozwojowego (kalendarzowego).2. Stałość - dzieci z FAS mają trudności z zastosowaniem zdobytej wiedzy w nowej sytuacji i uogólnianiem informacji. W nadmiarze bodźców próbują „przespać ich natłok” lub podejmują działania nie przewidując często ich konsekwencji. Funkcjonują najlepiej w środowisku, w którym wprowadza się mało zmian ( najlepiej wcale). Dotyczy to również słownictwa. Rodzice i nauczyciele powinni ustalić ze sobą jakich słów , zwrotów i poleceń używać będą w stosunku do Powtarzanie - dzieci z Syndromem FAS mają kłopot z pamięcią operacyjną - krótkotrwałą. Zapominają – nawet jeśli jakieś informacje zostaną wyuczone i nie były przez jakiś czas używane. Zatem jeśli chcemy aby dziecko nauczyło się czegoś - musi być to stale i regularnie powtarzane. Dobrze jest kilkakrotnie powtarzać mu - co wydarzy się w najbliższej przyszłości . Dzieci mają kłopot z "poruszaniem się " w czasoprzestrzeni ( wcześniej, później, przed, po, za godzinę, jutro itp.). Potrafią działać, „krok po kroku”, dobrze jeśli ktoś kroczy obok4. Rutyna - trzeba budować im regularny rozkład dnia - z powtarzalnymi czynnościami. Wtedy łatwiej je zapamiętają. Jeśli dziecko będzie wiedziało, czego się spodziewać - zmniejszy to w nim poziom lęku. Paradoksalnie powinno ułatwić uczenie Prostota - "krótko i bardzo zwięźle". Jeśli otrzymują zbyt dużo informacji - "wyłączą się". Nie jest możliwe dalsze uczenie się . Trzeba pamiętać - prostota działania stanowi podstawę efektywnego uczenia Szczegółowość - trzeba mówić dokładnie to co mamy na myśli. Dzieci z uszkodzeniem mózgu nie potrafią na ogół zrozumieć pojęć abstrakcyjnych. Nie potrafią uogólniać czy "wypełnić pustych miejsc" - bez wskazówek. Trzeba zatem mówić dziecku - krok po kroku co ma zrobić. Wtedy istnieje szansa na rozwinięcie właściwych Zasady - zasady to "spoiwo", które sprawia, że świat wokół dziecka zaczyna nabierać jakiegoś sensu. Jeśli usuniemy to "spoiwo" - wszystko to, co było z trudem budowane - (jak mur bez zaprawy) się z FAS żyje w stałym chaosie. Jeśli porządkujemy świat wokół niego, (dużo stałości) - ma większą szansę na osiągnięcie sukcesu. Ale uwaga nie za dużo tych zasad (3 ) i stale trzeba się do nich odwoływać. Powtarzać!8. Nadzór – Dzieci z FAS mają trudności w rozwoju poznawczym, zachowują się bardzo naiwnie w codziennych sytuacjach. Żeby można było rozwijać u nich nawyki właściwego zachowania, wymagają stałego (nieustannego) nadzoru. Trzeba ich pilnować jak dużo młodsze jakaś sytuacja staje się irytująca, a zwykła (dotychczasowa ) interwencja nie przynosi skutku, wtedy trzeba zaprzestać działania, obserwować, uważnie słuchać aby zorientować się , na czym polega problem. Trzeba po prostu zastanowić się co sprawia trudność? - co mogłoby pomóc? BIBLIOGRAFIA- materiały Stowarzyszenia Zastępczego Rodzicielstwa Oddział Śląski – Program „FASTRYGA”- K. Liszcz : „Jak być opiekunem dziecka Z FAS?”- „Dzieci wymagające specjalnej opieki zdrowotnej” ; tłumaczenie i opracowanie S. Goddard : „Odruchy, uczenie się i zachowanie”- J. Kielin: „Profil Rozwoju ucznia”- materiały opracowane przez uczestników szkolenia „Fastryga”Opracowała:Katarzyna Miłek – GiertugaPedagog Ośrodka – Adopcyjno –Opiekuńczegow Zielonej Górze PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji * - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów. Wiele osób wie, co oznacza skrót FAS, ale tak na prawdę nie zdaje sobie sprawy z jakiego rodzaju zaburzeniamy ma się do czynienia. Stąd ta publikacja. Zawiera podstawowe informacje dotyczące przyczyn i objawów FAS. Niedawno uczestniczyłam w konferencji dotyczącej syndromu FAS. Przed tą konferencją wprawdzie wiedziałam, co oznacza skrót, ale tak na prawdę nie zdawałam sobie sprawy z jakiego rodzaju zaburzeniami w tym wypadku ma się do czynienia. Stąd ta publikacja. Alkoholowy Zespół Płodowy (FAS) jest jednostką chorobową, która wiąże się z występującymi nieprawidłowościami w zakresie rozwoju fizycznego, umysłowego i prowadzi do zaburzeń w zachowaniu. Są one efektem narażenia płodu na działanie alkoholu. Nie bez znaczenia jest dawka, czas działania, sposób i model picia. Umiarkowane i epizodyczne picie kobiety w ciąży także może być przyczyną FAS. Medyczną diagnozę FAS potwierdzają cztery podstawowe kryteria: Udokumentowane picie alkoholu przez ciężarną. Przed i pourodzeniowy deficyt wzrostu , wagi ciała i obwodu głowy. Uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, które wyraża się jako upośledzenie funkcji fizycznych, intelektualnych i społecznych. Zespół fizycznych anomalii wyrażających się mniej lub bardziej widocznymi deformacjami budowy kończyn, twarzy, mięśni i wadami narządów wewnętrznych. Brak któregoś z wyżej wymienionych objawów nie wyklucza problemu, ale wskazuje na uszkodzenie diagnozowane jako – Alkoholowy Efekt Płodowy (FAE). Tym, co „na pierwszy rzut oka” wskazuje na podejrzenie FAS są cechy dysmorfii. Są to cechy wyglądu zewnętrznego takie jak: płaskie czoło, mały zadarty nos, wąska górna warga, deformacje uszu, szeroko rozstawione oczodoły, opadające powieki, brak rynienki podnosowej i czerwieni wargowej. FAS może się charakteryzować różnym stopniem upośledzenia. Dzieci z tym schorzeniem mogą mieć iloraz inteligencji od 29 do 120 IQ. Wiele spośród nich kończy szkole średnią z minimalnym dodatkowym wsparciem i niewielką dodatkową pomocą w adaptowaniu się do warunków szkoły, inni będą mogli osiągnąć to tylko dzięki ciężkiej pracy. Jednak największa grupa dzieci przerwie naukę, często na poziomie niższym od ich potencjalnych możliwości. Inne właściwości obserwowane u dzieci z FAS to: trudności w przyswajaniu informacji, słaba samokontrola, impulsywność (labilność emocjonalna), trudności z koncentracją uwagi, zaburzenia funkcji percepcyjnych, problemy z matematyką, brak refleksji, trudności w nauce czytania, zaburzone przywiązanie, trudności w funkcjonowaniu społecznym, trudności z oceną sytuacji, trudności z rozumieniem pojęć abstrakcyjnych, problemy z pamięcią, trudności z orientacją w czasie i przestrzeni, zaburzenie procesów poznawczych, w tym przetwarzanie informacji, niska świadomość własnej osoby, nieumiejętność rozwiązywania problemów. Uczniowie z FAS mogą nietypowo reagować na nieznane frustrujące sytuacje, od wycofania, po agresję. Dziecko takie może często wpadać w furię. Młodzież często cierpi na depresję, ma skłonność do kradzieży, kłamstwa, ma problemy z nawiązaniem i utrzymaniem nowych znajomości. Ze względu na specyfikę problemów diagnoza powinna obejmować wszystkie aspekty funkcjonowania dziecka: diagnoza procesów intelektualnych (myślenie), diagoza procesów orientacyjnych (spostrzeganie, uwaga, pamięć), diagnoza procesów wykonawczych (motoryka), diagnoza procesów emocjonalnych (emocje i motywacja), diagnoza funkcjonowania społecznego, diagnoza potrzeb, diagnoza pedagogiczna. Nie ma jednej słusznej metody pomocy psychologiczno-pedagogicznej w pracy z dzieckiem z FAS. Konieczne jest podejście holistyczne (pomoc medyczna, psychologiczna, edukacyjna, społeczna). Jedną z takich metod jest stymulacja układu przedsionkowego. Powtórzenie w stymulacji archetypowych wzorców ruchowych w tym schematów odruchów daje szansę na nadrobienie pracy jaką mózg powinien wykonać w rozwoju. Inne metody to: techniki behawioralne, kinezjologia edukacyjna, neurostymulacja, metody relaksacyjne, socjoterapia, metody rozwoju funkcji percepcyjno-motorycznych, edukacja matematyczna wg E. Gruszczyk-Kolczyńskiej, wykorzystanie muzyki, techniki „łamania głowy”. Pomoc w zakresie szkolno-edukacyjnym dla dziecka z zespołem FAS również powinna być kompleksowa i obejmować w zależności od potrzeb: zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, zajęcia korekcyjno-kompensacyjne, zajęcia logopedyczne, dostosowanie wymagań, nauczanie indywidualne, kształcenie specjalne, wydłużenie etapu edukacyjnego, zajęcia rewalidacyjne, wsparcie nauczyciela, wczesne wspomaganie rozwoju. Na zakończenie dodam, że podstawą pomocy nie są jednak wspaniałe techniki, czy wyszukane metody ale poziom relacji miedzy dwiema osobami – dającą pomoc i tę pomoc otrzymującą. Efekty, czy skuteczność zależą od tego jak ułożą się relacje między nimi. Rola postaw osób wspierających ma tu zasadnicze znaczenie. Dlatego warto aby taka osoba postawiła przed sobą pytania: Czy potrafię zaakceptować fakt inności i niepełnosprawności dziecka? Czy rozumiem i potrafię zaspokoić jego potrzeby? Czy potrafię stymulować i wspierać jego rozwój? Czy potrafię radzić sobie z własnymi emocjami pojawiającymi się w kontakcie z dzieckiem? opracowała - Magdalena Jaworska Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych: X Zarejestruj się lub zaloguj, aby mieć pełny dostępdo serwisu edukacyjnego. zmiany@ największy w Polsce katalog szkół- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> (w zakładce "Nauka"). Publikacje nauczycieli Logowanie i rejestracja Czy wiesz, że... Rodzaje szkół Kontakt Wiadomości Reklama Dodaj szkołę Nauka Warszawa, ..................Informacja o funkcjonowaniu dziecka w przedszkoludotyczy ...........................informację wydaje się na prośbę matkiINFORMACJE O DZIECKUNazwisko i imię: .............Data urodzenia: ...............Miejsce urodzenia: WarszawaGrupa przedszkolna: 6-latki Dziecko pierwszy rok uczęszcza do naszego przedszkola......... uczęszcza do przedszkola nr .... w ...do grupy 6-latków od.... Jest to jej pierwszy rok w naszej placówce. Okres adaptacji był krótki, dziewczynka nie ma problemów podczas rozstania z rodzicem. Chętnie przychodzi do przedszkola, jednak nie nawiązuje kontaktów z rówieśnikami i osobami dorosłymi. Do nauczycielki często zwraca się słowem „Pan”Dziecko mimo częstych objaśnień w większości nie zna zasad i norm obowiązujących w grupie i dlatego ma kłopoty z przestrzeganiem ich. Zwykle reaguje na polecenie indywidualne. Miewa konflikty z rówieśnikami, zaczepia ich. Miewa ataki złości, agresji fizycznej: uderzanie, popychanie czasem gryzienie. Cechuje się silną labilnością emocjonalną. Jest bardzo ruchliwa. Jej reakcja na niepowodzenia, uwagi, bądź kary jest nieadekwatna do sytuacji, wybucha krzykiem, czasem drapie, gryzie, bądź bardzo głośno samodzielnie zorganizować sobie zabawę i zwykle bawi się sama. Samodzielnie załatwia swoje potrzeby fizjologiczne i higieniczne. Samo się rozbiera i ubiera np. w odzież wierzchnią. Podczas posiłków nie potrzebuje pomocy ze strony nauczyciela, jednak zazwyczaj nic nie je. Ogranicza się jedynie do picia wody oraz spożywania surowego ogórka, papryki oraz orzechów, o czym była informowana jest dość sprawna ruchowo, biega, skacze i poprawnie wykonuje podstawowe ćwiczenia gimnastyczne. Motoryka mała jest na niskim poziomie. Dziewczynka ma prawidłowy chwyt pisarki (lateralizacja lewostronna), ale wykazuje niską sprawność grafomotoryczną. Ma trudności z przestrzeganiem konturów rysunku i odwzorowywaniem szlaczków, a także wykazuje obniżoną sprawność w zakresie percepcji wzrokowej. Rozwój mowy dziewczynki mieści się poniżej normy. W rozmowach z innymi nie potrafi utrzymać kontaktu wzrokowego. Wypowiada jedynie pojedyncze sylaby i wyrazy o prostej budowie. Powtarza zasłyszane fragmenty wypowiedzi innych osób, bez związku z sytuacją. Wydaje się nie rozumieć tego, co do niej mówimy. Unika kontaktu wzrokowego, nie nawiązuje werbalnego kontaktu z otoczeniem. Ma kłopoty z koncentracją uwagi. Niechętnie uczestniczy w zajęciach zorganizowanych czy to dydaktyczno – wychowawczych. Dziecko jest mało wytrwałe w działaniu, bardzo szybko zniechęca się do wykonywanej pracy. Nie wykazuje zainteresowania nauką. Nie potrafi skupić się na czytaniu bajek, przeszkadza, zwraca uwagę tylko na siebie. Nie rozumie związków przyczynowo- skutkowych, nie posługuje się dobrze nożyczkami. Uwaga dziecka jest rozproszona, pracuje niesystematycznie, szybko ulega zmęczeniu i zniechęceniu. Rysunki dziecka są na poziomie podjętych działań:1. Oddziaływania wychowawczo dydaktycznewdrażanie dziewczynki do poprawnych, pozbawionych agresji zachowaństworzenie w grupie przyjaznej atmosfery, unikanie konfliktównabycie przez dziecko umiejętności opanowywania zniecierpliwienia i ruchliwości podczas zajęćrozwijanie koncentracji uwagiprzestrzeganie przez dziecko norm społecznych i umów obowiązujących w grupie przedszkolnejrozmowy indywidualne z mamąstały kontakt z logopedą przedszkolnymćwiczenia rozwijające sprawność manualnąukładanie historyjek obrazkowych, sekwencji Na koniec warto wspomnieć, jeżeli chcemy aby Dziewczynka była aktywnym uczestnikiem w sytuacjach dydaktycznych, winna mieć zapewnione cele i działania adekwatne do jej rozwoju poznawczego i możliwości psychofizycznych. Katalog Katarzyna Jachacy, 2016-06-07DuczkiZajęcia przedszkolne, Artykuły"Dziecko z zespołem FAS" DZIECI Z ZESPOŁEM FAS FAS (Fetal Alcohol Syndrome) Alkoholowy Zespół Płodowy jest zespołem umysłowych i fizycznych zaburzeń, które mogą wyrażać się jako opóźnienie umysłowe, dysfunkcja mózgu, anomalia rozwojowe, zaburzenia w uczeniu się i zaburzenia psychologiczne. FAS jest skutkiem działania alkoholu na płód w okresie prenatalnym. Alkohol powoduje więcej szkód w rozwijającym się płodzie niż inne substancje łącznie z marihuaną, heroiną i kokainą. (Institute of Medicine, 1996). Alkohol bardzo łatwo przenika przez łożysko, dostając się do krwiobiegu dziecka. Po upływie 40 do 60 minut od spożycia alkoholu przez matkę, jego stężenie w krwiobiegu płodu jest równe stężeniu alkoholu we krwi matki. Alkohol, którego wątroba matki nie zdołała pomieścić, krąży po całym organizmie zarówno jej, jak i dziecka, prowadząc do powstania wielu defektów. Uszkadza on główne narządy (w szczególności mózg) oraz zaburza liczne procesy neuro- biochemiczne prowadząc do większych uszkodzeń embrionu i płodu niż używanie jakichkolwiek narkotyków. FAS/FAE jest jednostką chorobową w 100% możliwą do uniknięcia, wystarczy, że kobieta w ciąży powstrzyma się od picia alkoholu w każdej, nawet niewielkiej ilości. Dzieci dotknięte alkoholowym zespołem płodowym są niższe od rówieśników, różnią się także wyglądem. Ich twarze są niesymetryczne, miewają również problemy z kośćmi i mięśniami. Występują u nich ponadto anomalie w budowie wielu narządów wewnętrznych, takich jak serce, wątroba czy nerki. Najbardziej groźne cechy charakterystyczne FAS to niewidoczne objawy uszkodzenia układu nerwowego będące rezultatem narażenia na działanie alkoholu w życiu płodowym. Dziecko z zespołem FAS ma znacznie mniejszy mózg od dziecka zdrowego. Objawy uszkodzenia układu nerwowego mogą wystąpić jako zespół FAS lub FAE: deficyt uwagi, deficyt pamięci, nadaktywność, trudności z rozumieniem pojęć abstrakcyjnych (matematyka, czas, pieniądze), nieumiejętność rozwiązywania problemów, trudność w uczeniu się na błędach, słaba ocena sytuacji, niedojrzałe zachowanie, słaba kontrola impulsów. Dzieci chore na FAS często mają też problemy ze słuchem i wzrokiem (np. małe pole widzenia, słaba pamięć wzrokowa). Gdy są starsze, mogą łatwo popadać w uzależnienia lub zachorować na depresję, a nawet na poważniejsze zaburzenia psychiczne, na przykład stany lękowe. Alkoholowy zespół płodowy jest opisywany jako jedna z najważniejszych praprzyczyn chorób psychicznych u dorosłych. Według szacunków, z alkoholowym zespołem płodowym na świat przychodzi 1 na 900 narodzonych dzieci. To więcej, niż rodzi się z zespołem Downa. Objawy somatyczne FAS to spowolnienie rozwoju fizycznego, zespół ściśle określonych drobnych anomalii twarzy wraz z bardziej zmiennymi nieprawidłowościami w obrębie budowy kończyn i narządów wewnętrznych. Rozwój fizyczny charakteryzuje mały obwód głowy, niska waga urodzeniowa, niski wzrost, ograniczenie ruchu w stawach, szczególnie niepełna rotacja w stawie łokciowym, deformacje dłoni, a w szczególności niemożność pełnego wyprostu palców, zakrzywienie brzegów palców w kierunku palca środkowego oraz podłużne fałdy na skórze dłoni, wady serca, rozszczep wargi i podniebienia, rozszczep kręgosłupa, anomalie wątroby, nerek, anomalie dróg płciowych i moczowych. Dzieci z FAS mają także charakterystyczne rysy twarzy: zmarszczka kącika oka, małe, szeroko rozstawione oczy, opadająca jedna lub dwie powieki, płaska środkowa część twarzoczaszki, krótki, zadarty nos, wygładzona rynienka podnosowa, cienka górna warga, małożuchwie, zniekształcenie płatka usznego Rozwój intelektualny: -inteligencja w granicach normy, czasem cechy opóźnienia czy też upośledzenia umysłowego, trudności z gromadzeniem, porządkowaniem, przetwarzaniem informacji, rozumieniem pojęć abstrakcyjnych (czas, pieniądze), rozumieniem związków przyczynowo – skutkowych, wnioskowaniem, uogólnianiem wiedzy i umiejętności, brak krytycyzmu w myśleniu, trudności z planowaniem, sterowaniem i kontrolowaniem wykonywaną czynnością, pamięć krótkotrwała, trudności ze skupieniem uwagi Rozwój społeczno – emocjonalny: -nadaktywność, impulsywność, chwiejność emocjonalna (przesadna zmienność nastroju), trudności w samokontroli swojego zachowania, nieumiejętność radzenia sobie w sytuacjach społecznych – dostosowania zachowań do wymogów i oczekiwań innych, niezdolność do wyciągania wniosków z uprzednich zachowań, łatwość wchodzenia w konflikty, podatność na wpływy innych osób, potrzeba motywacji z zewnątrz, brak powściągu w sferze seksualnej, rozwój emocjonalny i społeczny obniżony w stosunku do wieku rozwojowego Pomoc dla dzieci z zespołem FAS: a)konkret -krótkie, proste polecenia, rozkładanie dłuższych poleceń na etapy, unikanie aluzji, metafor, konkret w nauczaniu (przedmioty, ilustracje) b)stałość -ograniczanie zmian w środowisku dziecka, stosowanie ujednoliconego słownictwa (zwracanie się do dziecka zawsze w taki sam sposób), powtarzanie, wielokrotne, systematyczne powtarzanie umiejętności i wiadomości , powracanie do wiadomości i umiejętności, które zostały wyuczone c)rutyna -regularne stosowanie pewnych niezmiennych czynności (codzienne rytuały) d)prostota -krótko i zwięźle” – unikanie przeciążenia informacjami, prosty, jasny przekaz informacji, szczegółowość, precyzyjne wyrażanie oczekiwań w stosunku do dziecka (prostym jezykiem), unikanie pojęć abstrakcyjnych, uogólniania, zasada „krok po kroku” e)zasady -wprowadzenie stałych i jednoznacznych zasad pracy i zachowania – uporządkowanie świata, wprowadzenie stałości, bardzo dokładne sprecyzowanie obowiązujących zasad f)nadzór -nieustanne czuwanie nad nabywaniem nawyków właściwego zachowania, ciągłe motywowanie dziecka (zauważanie nawet małych postępów LITERATURA: Hryniewicz D. ,,Dziecko, które nigdy nie dorośnie", ,,Co to jest FAS?" Hryniewicz D. ,,Specyfika pomocy psychologiczno -pedagogicznej dzieciom z FAS" Jadczak – Szumiło T. ,,Neuropsychologiczny profil dziecka z FASD. Studium przypadku" Kałamajska – Liszcz K. ,Jadczak – Szumiło T.,,Czy Fas można leczyć?" Grygier Urszula, Sikorska Iwona ,,Mój uczeń pracuje inaczej” Klecka M.,, Ciąża i alkohol" Klecka M.,, Objawy i wczesne rozpoznanie FAS" [w:] „Bliżej przedszkola” 4/2004 Klecka M.,, Ciąża i alkohol. W trosce o dziecko FAS" Klecka M.,,Fascynujące dzieci" Klecka M.,Janas – Kozik M.,, Dziecko z FASD. Rozpoznanie różnicowe i podstawy terapii" Klecka M.,,Ciąża i alkohol. W trosce o Twoje zdrowie" Liszcz K.,,Jak być opiekunem dziecka z FAS?" Liszcz K.,, Jak wspierać dziecko z FAS w rodzinie" Liszcz K.,,Dziecko z FAS w szkole" Liszcz K.,,Jak być nauczycielem dziecka z FAS" Liszcz K.,,Rozpoznaję zespół FAS" Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.

dziecko z fas w przedszkolu